Sırbistan’da istifa var ama rahatlama yok

Sarsıcı kaza ülkede başka bir tür hareketlenmeye yol açtı. Ölümler, halkta ciddi bir öfke patlamasını tetikleyerek hükümete duyulan rahatsızlığı gün yüzüne çıkardı.

1 Kasım’dan bu yana Novi Sad’dan başlayarak neredeyse ülkenin her yerine yayılarak devam eden kitlesel eylemler, başbakan Milos Vuçeviç’i istifaya zorladı. Vuçeviç, yenileme çalışmaları sırasında Novi Sad’ın belediye başkanlığını görevini yürütüyordu. Ayrıca kentin mevcut belediye Başkanı da koltuğunu bıraktı. Ancak istifalar protestoları durdurmadı. Gösterilerin tek nedeninin istasyon kazasının olmadığı, birikmiş sorunların Novi Sad’daki olayla bardağı taşırması olduğu görüşü ülkede hâkim. Geçen ağustosta da ülke, İngiliz-Avustralyalı bir şirketin Jadar Vadisi’ndeki iktidar destekli lityum madenciliği projesine karşı kitlesel protestolara sahne olmuştu.

Üniversitelerde protestolar süresince haftalarda ders ve sınav yapılmadı. Başkent Belgrad’da önemli bir kavşak noktası olan Autokomanda, 24 saatliğine öğrenciler tarafından trafiğe kapatıldı. Kentin turistik bölgelerinde fakültelerin grevde olduğunu aktaran pankartlar asıldı.

‘DIŞ GÜÇLER’ KARTI

Sırp hükümetinin açıklamalarında Novi Sad protestoları için “dış güçler” kartı sıklıkla kullanılıyor. Protestoculara göre eylemler, 2017’den bu yana iktidarda olan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç’in tartışmalı politikalarının bir dışavurumu. Öyle ki Raşka’da Müslüman Sırpların çoğunlukta olduğu Novi Pazar kentinde bile eylemler düzenlendi.

Vuçiç, ülkeyi Rusya ve Batı hattında tutmaya çalışırken eylemci gençler, örnek gösterilebilecek diğer ülkelerin aksine ne Avrupa Birliği’nden (AB) ne de Moskova’dan medet umuyor. Eylemlerde sıklıkla NATO ve AB karşıtı pankartlar görülüyor. Eylemcilere göre protestolardaki taleplere karşın ülkede bunları karşılayacak bir muhalefetin eksikliği de sorunları çıkmaza sürüklüyor.

YENİDEN ALEVLENEBİLİR

Vuçiç, tüm taraflarla görüşme çağrısı yaparak yeni hükümet kurulmazsa erken seçime gidileceğini açıkladı. Öğrenciler, kazaya ilişkin sorumluların cezalandırılmasını, ihmal şüphesi bulunan istasyonun onarım çalışmalarına ilişkin kayıtların yayımlanmasını ve önceki gösterilerde gözaltına alınanların serbest bırakılmasını talep ediyor. Hükümet, talepleri karşılayacağını öne sürse de protestoculara göre gösteriler dinse bile her an yeniden başlamaya müsait.

Sırbistan’da bir gazeteci, öğrenci veya bir avukat ile konuşup muhalefetin politikalarını öğrenmek istediğinizde aldığınız yanıt “Bilmiyoruz” oluyor. Gençlere göre ülke, 2017’den bu yana “büyük bir çıkmazın” içinde ve hayatta kalmaya çalışıyor.